Alman Akademik Değişim Servisi (DAAD), Almanya da öğrenim görmek isteyen öğrencilerin başvurdukları, kâr amacı olmayan bir kurum. DAAD Türkiye sorumlusu Susanne Scheitere hem DAAD'ın faaliyetlerini, hem de Almanya da eğitimle ilgili bilinmesi gerekenleri sorduk.

DAAD'ın misyonu, faaliyet ve hizmetleri ile ilgili bilgi verir misiniz?
DAAD'nin başlıca amacı akademik ve mali konularda dünya çapındaki akademik değişim programlarına katılmak isteyen akademisyenlere hizmet vermek ve Almanya da ki üniversitelere uluslararası bir boyut kazandırmaktır. Bu amaçla 80 yılı aşkın süredir hizmet vermektedir. DAAD, Türkiye deki çalışmalarını üniversitelerdeki DAAD Okutmanlarının yanı sıra Bilgi ve Danışma Merkezleri (Information Centre) ile birlikte yürütür. DAAD Okutmanları, dış temsilcilikler ve Bilgi ve Danışma Merkezleri başvuranlara eğitim danışmanlığı dışında burs olanaklarıyla da ilgili yardımcı olmaktadırlar. Üniversitelerdeki bilgilendirme çalışmaları ve mali konulardaki destekler DAAD tarafından sağlanır. Şu an dünyada 15 tane dış temsilciliğe (Branch Office), 48 Bilgi ve Danışma Merkezine (Information Centre) sahip olan DAAD nin merkez ofisi Bonn'da bulunmaktadır. Ayrıca kurumun bünyesinde dünya çapında 500 den fazla DAAD-Okutmanı ve 100 den fazla öğretim görevlisi çalışmaktadır. DAAD sadece burs veren bir kurum gibi görünse de bunun yanı sıra yurtdışında araştırma yapmak isteyen akademisyenlere ve öğrencilere belirli sürelerde öğrenim imkânları sağlar, onları bu konularda bilgilendirir.

Şu anda Almanya da eğitim almakta olan ne kadar Türk öğrenci var?
Şu anda Almanya da eğitim alan 6.000 civarında Türk öğrenci bulunuyor. Alman pasaportu olanlarla birlikte bu rakam 20.000 öğrenciye ulaşıyor. Almanya da bulunan Türk öğrenciler daha çok Teknik Üniversitelerde mühendislik eğitimi alıyorlar.

Almanya'da ki uluslararası öğrenci sayısı nedir?
Şu anda Almanya da 248.000 civarında uluslararası öğrenci eğitim alıyor. Alman üniversitelerinde uluslararası öğrenciler yüzde 9'luk bir oran oluşturuyorlar ve bu öğrencilerin bilgi ve destek alabilecekleri yabancı öğrenci büroları her üniversitede bulunuyor.

Almanya da üniversite eğitimi almanın avantajları neler?
Her şeyden önce sadece Almanya için değil, daha geniş bir perspektiften konuyu ele aldığımızda, kişinin yurtdışında eğitim alması ileride kendi ülkesindeki meslektaşlarından daha fazla öne çıkmasını sağlıyor. Öğrenci ileride yapacağı iş başvurusunda yurt dışında kaldığı süre içerisinde zorluklarla tek başına mücadele edebilme, diğer uluslardan kişilerle diyalog kurabilme becerisi ve belki de en önemlisi eğitimini almış olduğu mesleğe iki dilde hakim olması gibi konuları kanıtlamış oluyor.

Almanya'yı eğitim konusunda diğer tercih edilen ülkelerden (ABD, İngiltere, Avustralya) ayıran en önemli avantajı ise çok daha düşük eğitim ücretleri. 2007 yaz dönemine kadar olan 100€-150€ arası olan dönemlik harçlara, son yapılan yasa değişikliği ile dönemlik 500€-650€ eğitim ücretleri de eklendi. Yüksek lisans programlarında ise, programın bağlı bulunduğu üniversitenin kararı ile dönemlik harç dışında ücret talebi de söz konusu olabilir. Buna rağmen Alman üniversiteleri eğitim ücretleri konusunda diğer tercih edilen ülkelerden çok daha avantajlıdır ve makul koşullar sunar.

Alman eğitim sistemi nasıl?
Almanya da ilköğretim 4 yıl, orta öğretim ise 8 ya da 9 yıl sürüyor. Alman öğrenciler toplamda 12 ya da 13 yıllık bir öğrenim sonrasında üniversiteye başlayabiliyor. Alman üniversiteleri için Türkiye de olduğu gibi merkezi bir yerleştirme ve sınav sistemi söz konusu değil. Başvurular doğrudan yüksek öğrenim kurumlarına yapılır ve özerk oldukları için de başvuruları kendileri değerlendirip öğrenciyi kabul edip etmeyeceklerine karar verirler. Türkiye ile kıyaslandığında üniversiteye girmek -elbette temel koşulları yerine getirerek- daha kolaydır. Almanya genelinde 330 un üzerinde üniversite ve yüksek öğrenim kurumu bulunuyor ve bunlar ülke genelinde eşit bir dağılım sergilediğini görüyoruz. Alman Yüksek Öğrenim Kurumlarının çeşitliliği farklı eğitim ihtiyaçlarına mükemmel bir şekilde cevap veriyor.

Almanya da Üniversite/Teknik Üniversite, Fachhochschule (University of Applied Sciences) ve Colleges of Art and Music olmak üzere lisans / yüksek lisans öğrenimi yapılabilecek üç tür okul var. Bazı bölümler hariç (Tıp, Veterinerlik, Eczacılık vb.). Genel olarak eğitim üç yıllık Bachelor ve iki yıllık Master programlarından oluşur.

Universities and Technical Universities Almanya da üniversite statüsünde 113 yüksek öğrenim kurumu bulunmaktadır. Bu kurumlarda öğrenim ve araştırma eşit ağırlıktadır. Bu sistemle yeni bilimsel çalışma ve araştırmaların, bilim ve teknolojideki son gelişmelerin eğitim alanına hızlı bir şekilde aktarılması amaçlanmaktadır. Her alanda yüksek standartlarda eğitim almak mümkündür.

Universities of Applied Sciences (Fachhochschule) Türkiye deki Meslek Yüksek Okulları ile aynı değildir, üniversite statüsündedir. Uygulamalı ve teknik eğitime yönelik üniversitelerdir. Almanya da 146 tane Fachhochschule Enstitüsü bulunmaktadır. Bu kurumlarda üniversitelerden farklı olarak eğitim ve araştırmalarla ilgili uygulamalar sağlanmaktadır. Fachhochschule Enstitüleri endüstri ve işletmelerle yakın ilişkiler içerisinde çalışmaktadır. Eğitim süreci staj periyotları da içermektedir. Müfredat ve program içerikleri sanayi ve işletmelerin ihtiyaçları göz önüne alınarak planlanmaktadır. Güncel uygulamalara dayanan bir eğitim sistemi vardır. FH'larda bu nedenle ağırlıklı olarak teknik alanlarda ve işletme bölümlerinde eğitim verilmektedir. Dolaysıyla tıp, beşeri bilimler yada hukuk gibi alanlarda eğitim alma imkanı yoktur.

Colleges of Art and Music Almanya da sanatın ve müziğin çeşitli kollarında eğitim veren 46 adet akademi ve konservatuar bulunmaktadır. Alman eğitim sistemi öğrencileri analitik düşünmeye, bilimsel araştırma yapmaya, problem çözmeye, takım çalışması içinde yer almaya, proje yürütmeye, derslere aktif olarak katılmaya teşvik etmektedir. Ezberci ve sadece teorik bir eğitim anlayışından ziyade uygulamalı bir eğitim sistemi söz konusudur.

Almanya da master yapmak isteyen öğrenciler için alternatifler neler?
1998 senesinden beri Almanya da da Türkiye de ve birçok ülkede olduğu gibi master programları mevcuttur. Eğitim dilleri İngilizce ve/veya Almancadır. Başvuru koşulları ise lisans diploması ve programın belirlediği ölçüde dil bilgisi yeterliliğinin sertifikayla kanıtlanmasıdır. Master programları alanınızla ilgili temel bilgilerin var olmasını şart koşmaktadır.

Almanya da üniversite (lisans) eğitimi almak isteyen öğrencilerde aranan temel şartlar neler?
Türkiye den bir öğrencinin Almanya'da ki herhangi bir lisans programına başvurmak için gereken şartların başında "lise diploması" ve ÖSS sınavı sonunda okumak istediği 4 senelik bir örgün öğretime yerleştirilmiş olması gerekiyor. Türkiye den başvuruda bulunacak öğrenciler başvuru dosyalarında eklenmesi gereken diğer belgelerle birlikte lise diploması ile ÖSS sınav sonuç belgesini de sunuyor.

Bir istisna olarak Türkiye de İstanbul Lisesi'nden ve Özel Alman Lisesi'nden mezun olan öğrencilerin Abitur sınavına girme şansı olduğundan eğer bu sınavı başarı ile geçerlerse ÖSS sınavına girmeden Abitur belgeleriyle bir lisans programına başvuru yapabilirler.

Başka bir gereklilik de dil yeterliliği belgesidir. Lisans veya yüksek lisans eğitimi alacak öğrenci başvurmak istediği programın belirlediği ölçüde dil yeterliliğini geçerli bir sertifikayla kanıtlamak durumundadır. Eğer program Almanca ise öğrenciden TestDaf (Test Deutsch als Fremdsprache), DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang) veya Goethe-Institut tarafından yapılan ZOP (Zentrale Oberstufe Prüfung) sınavlarından gereken puanı, eğer eğitim dili İngilizce ise yine TOEFL (Test of English as a Foreign Language) sınavından gereken puanı alması şart koşulmaktadır.
Yüksek lisans programlarına başvuracak adaylar için ise mezun olduğu lisans programındaki başarısı dikkat edilecek en önemli hususlardan biridir.

Üniversitelere başvuru sürecinden bahsedebilir misiniz?
Öğrenciler istedikleri üniversitelere lise diplomaları, yüksek öğrenim mezunu iseler bitirme belgeleri, transkriptleri, ÖSYM yerleştirme belgesi ve Almanca dil bilgisini gösterir belgeleri ile başvuru yapabilir. Bunun yanı sıra üniversitelerin istediği belgeler var ise onları da eklemek durumundadır.

Bütün belgelerinin noter onaylı ve Apostille Tastiği yapılmış yeminli Almanca tercümeleri gerekmektedir. Eğer istenilen belgeler Almanca veya İngilizce alınabiliyor ise o şekilde de başvuru dosyasına eklenebilir. Hem lisans hem yüksek lisans için başvuru tarihleri çok değişken olabildiği için öğrencilerin kendilerine uygun programları belirlerken bu tarihleri de dikkate almaları gerektiğini vurguluyoruz.

Almanya da yüksek öğrenim planlayan öğrenciler için Almanca yeterlilik sınavları hakkında bilgi verebilir misiniz?
Zentrale Oberstufenprüfung (Merkezi Yüksek Düzey Sınavı) (ZOP) : ZOP sertifikasıyla üst düzey Almanca bilgisine sahip olduğunuzu belgelersiniz. Bu düzeydeki Almanca bilgisi zor metinleri anlamanızı, kendinizi yetkin düzeyde yazılı ve sözlü ifade etmenizi sağlar. Sınava Nisan, Temmuz ve Aralık aylarında girmek mümkündür. Sınav Gothe Enstitüsü nün İstanbul ofisinde yılda iki kez, Ankara ofisinde ise üç kez düzenlenmektedir. ZOP sertifikası Almanya da yüksek öğrenim görmek isteyen kişilere, yabancı öğrenciler için öngörülen DSH sınavından muafiyet sağlar.

Zertifikat Deutsch (Almanca Sertifikası) (ZD) : ZD sertifikasıyla bütün önemli günlük konuşmaları yürütebilecek sağlam temel bilgilere sahip olduğunuzu kanıtlarsınız. Sınava Nisan, Temmuz ve Aralık aylarında girmek mümkündür. Sınav Gothe Enstitüsü nün İstanbul ofisinde yılda iki kez, Ankara ofisinde ise üç kez düzenlenmektedir.

Zentrale Mittelstufenprüfung (Merkezi Orta Düzey Sınavı) (ZMP): ZMP sertifikasıyla standart Almanca bilgisine sahip olduğunuzu belgelersiniz. Bu düzeyde birçok konuda kendinizi geniş ölçüde doğru bir şekilde yazılı ve sözlü olarak ifade edebilirsiniz. Sınava Nisan, Temmuz ve Aralık aylarında girmek mümkündür. Sınav Gothe Enstitüsü nün İstanbul ofisinde yılda iki kez, Ankara ofisinde ise üç kez düzenlenmektedir. Bu sertifika, Almanya da ki birçok Meslek Yüksek Okulu, hemen hemen bütün üniversite hazırlık sınıfları (Studienkolleg) ve bazı üniversitelerde doğrudan eğitme kayıt için Almanca yeterlilik belgesi olarak kabul edilir.

TestDaF: Bu sınav ile Almanya da ki bir üniversitede eğitim görmek isteyen öğrenciler, Almanca dil yeterliliklerini Türkiye de belgeleme olanağını bulabilmektedir. Türkiye de Adana Çukurova Üniversitesi, Ankara Goethe Enstitüsü ve İstanbul Marmara Üniversitesi olmak üzere üç sınav merkezi vardır. Yılda altı defa bu sınav merkezlerinde TestDaF sınavına girilebilir.

DSH: Almanya da üniversite eğitimi almak isteyen öğrencilerin Almanca yeterliliklerini belgeleyebilecekleri bu sınava sadece Almanya da girilebilmektedir.

Hiç Almanca bilmeyenler ne yapmalıdır?
Hiç Almanca bilmeyen öğrenciler öncelikle Türkiye de ya da Almanya da Almanca yeterliliklerini sağlamalıdır. Almanya da Üniversitelerin dil eğitim enstitülerinde ya da Özel Dil okullarında Almanca hazırlık eğitimi alınabilir. Başlangıç seviyede olan bir öğrenci 1-2 yılda Almanca yeterliliğini sağlayabilir.

Almanya ya gitmeden önce Türkiye de Almancalarını biraz geliştirmek isteyen öğrencilere tavsiyeleriniz ne olur?
Goethe Enstitüsü hiç bilmeyenler ve farklı düzeylerde olanlar için hafta içi, hafta sonu, hızlandırılmış ve normal dil kursları düzenler. Tüm kurslar Almanca yapılır ve öğrenciler düzeylerine uygun konular aracılığıyla Almanca iletişimi öğrenir. Almanya ya gitmeden önce Almancalarını biraz geliştirmek isteyen öğrenciler Goethe Enstitüsünün Ankara ya da İstanbul ofisleriyle bağlantı kurabilir.

Goethe Enstitüsü - İstanbul
Yeniçarşı Cad. 52 34433 Beyoğlu - İstanbul
Tel: 0212 293 66 68

Goethe Enstitüsü - Ankara
Atatürk Bulvarı 131, Bakanlıklar 06640 Ankara
Tel : 0312 419 52 83

Türk öğrencilerin Almanya da sosyal ya da akademik hayata uyum sağlama anlamında karşılaşabileceği herhangi bir sorun var mı?
Almanya da yabancıların toplam nüfusa oranı yüzde 30 dur. Alman toplumunun kozmopolit ve çok kültürlü yapısından dolayı yabancı öğrenciler sosyal hayata uyum sağlama anlamında sıkıntı yaşamamaktadır. Almanya da 18-19 yaşlarındaki öğrenciler birer yetişkin olarak algılanır ve saygı görür. Alman eğitim sisteminin interaktif yapısı içerisinde düşünce üretebilen, kendini özgürce ifade edebilen, öz güvene sahip bireyler yetiştirilir.

Öğrencilerin yaşam giderleri için her ay ayırması gereken bütçe ne olmalıdır?
Öğrencilerin kişisel harcamaları ve konaklama masrafları için en az aylık 650 € civarında bütçe ayırması gerekmektedir. Konaklama-yemek-ulaşım bakımından karşımıza aylık olarak yaklaşık şöyle bir tablo çıkıyor:
Barınma (yurt): 125-230€
Daire (1 küçük oda): 250€ ve daha fazlası
Yemek: 159€
Ulaşım masrafları: 86€
Sağlık sigortası: 56€
Almanya da öğrencilerin 90 gün full time yada 180 gün part time çalışma izinleri de bulunmaktadır. Çalışan öğrenciler masraflarına katkı sağlayabilir.

Almanya da yüksek öğrenimlerini tamamlayan öğrenciler için Almanya da çalışma imkanı var mıdır?
Yeni yasal düzenlemeyle birlikte yabancı öğrenciler eğitimlerini tamamladıktan sonra kendilerine iş veya staj olanağı ayarladıklarında bir yıla kadar bu konuda tecrübe edinme imkanına sahip oluyorlar.

DAAD bursları ile ilgili bilgi verir misiniz?
Almanya da okumak isteyen öğrencilere yönelik burslarda özellikle DAAD tarafından verilen burslar öne çıkmaktadır. Dört ana başlık altında incelersek DAAD tarafından verilen burslar kısaca şöyle tanımlanabilir:
Lisans Eğitim Düzeyinde Olan Öğrenciler
DAAD-Yaz Kursu Bursu (Hochschulsommerkursstipendium)
Sadece temel düzey almanca bilen, üniversite 2. ve 3. Sınıf ile Yüksek Lisans 1. sınıf öğrencilerine yönelik dil kursu.
Başvuruda bulunmak isteyenler için Aralık ayı içerisinde dil sınavı yapılacaktır. En az temel düzey Al manca bilinmeli.
Almanca bilmeyen öğrencilerin başvurusunu almıyoruz.

Yüksek Lisans Eğitim Düzeyinde Olan Öğrenciler
DAAD-TEV Yüksek Lisans Bursu
Almanya da Yüksek Lisans yapmak isteyen öğrenciler için sunulan DAAD-TEV Burslarına Kasım 2007 ye kadar kayıt yaptırıp,
Aralık 2007 tarihine kadar başvuruda bulunabilirsiniz. Yılda bir kez başvuruda bulunabileceğiniz bir burs programıdır. Her yıl başvuru tarihi genelde aynı zaman dilimi içerisinde belirleniyor.
Burs başvuru koşulları: 4.00 üzerinden 3.00 üstü ortalama ve 550 üstü TOEFL derecesi / Almanca dil yeterliliği.

DAAD-Yaz Kursu Bursu (Hochschulsommerkursstipendium)
Sadece temel düzey almanca bilen, üniversite 2. ve 3. Sınıf ile Yüksek Lisans 1. sınıf öğrencilerine yönelik dil kursu.
Başvuruda bulunmak isteyenler için Aralık ayı içerisinde dil sınavı yapılacaktır. Almanca bilmeyen öğrencilerin başvurusunu almıyoruz.

DAAD-Yoğunlaştırılmış Dil Kursu Bursu (Intensivsprachkurs-Stipendium)
Özellikle Yüksek Lisans 1. sınıf ve doktora öğrencilerine yönelik yoğunlaştırılmış dil kursu bursu. Başvuruda bulunmak isteyenler için Aralık ayı içerisinde dil sınavı yapılacaktır. Hiç Almanca bilmeyen öğrenciler de bursa başvurabilir.

DAAD-Sanatçılara Yönelik Burs
Bu burslar başvuru sahiplerine güzel sanatlar, tasarım, film, müzik, mimarlık, sahne sanatları, reji, dans ve koreografi alanlarında Almanya da ki bir devlet okulunda, mezuniyet dışında, derinlemesine araştırma imkânları sunmaktadır.
Süre: Burs süresi bir öğretim yılı olup, özel durumlarda başvuru üzerine uzatılabilir. Burs başlangıcındaki yaş sınırı 32 dir.

Doktora Düzeyinde Olan Öğrenciler
DAAD-Doktora Öğrencileri ve Genç Bilim Adamları Bursları
Bu burslarla genç bilim adamlarına bir Alman üniversitesi veya bilimsel kurumda araştırma veya meslek içi geliştirme projelerini gerçekleştirebilmelerine imkan verilmektedir. Yedi aydan daha uzun burslara başvurabilmek için burs başlangıcında 32 olmanız ve altı aya kadar olan burslar için burs başlangıcında 35 yaşını geçmemiş olmanız gerekmektedir.
DAAD-Araştırma bursuna başvurabilmek için Ekim ayında gerçekleştirdiğimiz dil sınavına katılmanız gerekmektedir.

DAAD-Hukukçulara Yönelik Burs
Bu burs ile bursiyerlerin Almanya da 8 aylık dönem içinde alacakları eğitimle Alman hukuku, ağırlıklı olarak da kamu ve özel iktisadi hukuku hakkında geniş bilgi edinmelerine imkân verilmektedir. Program, sadece teorik bilgi edinmenin yerine, Alman hukuku hakkında özellikle pratik bilgi edinmeyi amaçlayan hukukçulara yöneliktir.Başvuru koşulu için iyi derecede Almanca bilmek gerekiyor.

DAAD-Eski Bursiyerlerin Yeniden Davet Bursu
İrtibatın kopmaması için DAAD den yıllık burs almış olan eski bursiyerler Almanya da bir devlet üniversitesinde veya üniversite dışında bir bilimsel araştırma kurumunda araştırma veya çalışma projesini gerçekleştirmek amacıyla yeniden davet edilme imkânı çerçevesinde başvuruda bulunabilir.
Süre: Araştırma çalışmasının süresi başvuru sahibinin çalışma planına bağlı olarak bir ila üç ay arasında değişebilir.

DAAD-Helmholtz Bursları
Helmholtz Bursları hakkında detaylı bilgi için:
Burs veri bankası: www.daad.de/deutschland/foerderung/stipendiendatenbank/00462.de.html

DAAD-Leibniz Bursları
Leibniz Bursları hakkında detaylı bilgi için:
www.daad.de/deutschland/foerderung/ausschreibungen/04831.de.html

Doktora Sonrası Burslar
DAAD-Öğretim Üyeleri ve Genç Bilim Adamları Araştırma Bursu
Üniversite veya bir bilimsel kurumda görevli olan bilim adamları araştırma çalışmalarını Almanya da bir devlet üniversitesinde veya üniversite dışında bir bilimsel kurumda yapmak istiyorlarsa bu araştırma bursumuza başvurabilirler.
Süre: Araştırma çalışmasının süresi başvuru sahibinin çalışma planına bağlı olarak bir ila üç ay arasında değişebilir.

DAAD-Helmholtz Bursları
Helmholtz Bursları hakkında detaylı bilgi için:
Burs veri bankası:www.daad.de/deutschland/foerderung/stipendiendatenbank/00462.de.html

DAAD-Leibniz Bursları
Leibniz Bursları hakkında detaylı bilgi için:
www.daad.de/deutschland/foerderung/ausschreibungen/04831.de.html

Alexander von Humboldt Vakfı Araştırma Bursları
Alexander von Humboldt Vakfı nın Doktora sını tamamlamış Bilim Adamlarına verdiği Araştırma Bursları hakkında Almanca ve İngilizce detaylı bilgi ile başvuru formu için:
www.humboldt-foundation.de

Almanya da eğitim almak isteyen öğrenciler size nasıl ulaşabilir?
DAAD, Türkiye de İstanbul ve Ankara Bilgi ve Danışma Merkezi ve yine Istanbul, Ankara, İzmir ve Adana daki birçok üniversitede bulunan DAAD-Okutmanları ile hizmet vermektedir. DAAD-İstanbul Bilgi ve Danışma Merkezimiz ise, 2000 yılında kuruldu ve DAAD-Okutmanı Bayan Susanne Scheiter tarafından yönetilmektedir. Serpil Ergun ve Fatma Uğur da her türlü başvuru ve sorular için her zaman yardımcı olmaktadır.

Alman Akademik Değişim Servisi Bilgi ve Danışma Merkezi - İstanbul
Kurabiye Sk. 2/3 34435 Beyoğlu İstanbul
Tel : 0212 249 34 62
Fax: 0212 249 34 64
www.daad-istanbul.com

Alman Akademik Değişim Servisi Bilgi ve Danışma Merkezi - Ankara Alman Kültür Merkezi, Atatürk Bulvarı, 131/B Kat:10 06440 Bakanlıklar Ankara
Tel: 0312 419 35 54